Τα Εργαστήρια Ανοικτών Τεχνολογιών έχουν τις ρίζες τους στο Κίνημα Ανοικτής Σχεδίασης (Open Design Movement), το οποίο έχει ως αντικείμενο την ανάπτυξη προϊόντων, μηχανισμών και συστημάτων βασισμένων σε δημοσίως διαμοιραζόμενο σχεδιαστικό υλικό. Η ανοικτότητα στα συστήματα αυτά αφορά τόσο το υλικό (open hardware) όσο και το λογισμικό (free and open-source software – FOSS) και η φιλοσοφία του κινήματος είναι να παράγονται φυσικά προϊόντα μέσω διαδικασιών συν-δημιουργίας από τους ίδιους τους εν δυνάμει χρήστες, και όχι από εξωτερικούς φορείς, όπως ιδιωτικές εταιρίες. Το κίνημα ανοικτής σχεδίασης ενοποιεί δύο τάσεις. Αφενός την συνεργασία δημιουργικών κοινοτήτων και πολιτών για το κοινό καλό, δηλ. την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών για αναπτυσσόμενες χώρες, την δημιουργία και διάδοση λύσεων περισσότερο φιλικών προς το περιβάλλον ή χαμηλότερου κόστους, κ.α. Αφετέρου την παραγωγή σχεδιαστικής και τεχνολογικής καινοτομίας σε εύρος μεγαλύτερο από τις δυνατότητες μεμονωμένων εταιριών μέσα από την συνεργασία μεγάλου δικτύου πολιτών και ειδικών. Εργαστήρια αυτής της μορφής εμφανίστηκαν αρχικά γύρω στο 2000 ως μονάδες παραγωγής σε τοπική κλίμακα με στόχο την ενδυνάμωση των κοινοτήτων μέσω της τεχνολογίας σε επίπεδο βάσης. Δύο δεκαετίες αργότερα έχουν καταστεί καίριες για την ανάπτυξη των πόλεων και είναι χώροι που προάγουν την κοινωνική ένταξη. Τα Εργαστήρια Καινοτομίας εξουσιοδοτούν τους πολίτες να συν-δημιουργούν τοποθετώντας δύο τύπους πόρων στις υπηρεσίες των ανθρώπων. O ένας είναι ταμηχανήματα υψηλής τεχνολογίας που επιτρέπουν να δημιουργηθούν ανθρωποκεντρικές λύσεις για την πόλη, όπως 3D εκτυπωτές και σαρωτές, εργαλειομηχανές CNC ή κοπτικά με λέιζερ. Ο άλλος πόρος είναι ανοιχτή γνώση που μπορεί να βρεθεί σε διαδικτυακές πλατφόρμες όπως το Fab Foundation ή το Thingiverse. Η παγκόσμια αύξηση των εργαστηρίων καινοτομίας από το 2006 και μετά, αποδεικνύει ότι οι χώροι αυτοί ανταποκρίνονται σε μια πραγματική επιθυμία των πολιτών να πειραματιστούν και να παράγουν περισσότερο τοπικά.
Τα Fab Labs, οι χώροι δημιουργών (Makerspaces), οι χώροι χάκερ (Hackerspaces) και οτιδήποτε μπορεί να θεωρηθεί ως «Εργαστήριο Καινοτομίας» είναι στην ουσία παιδικές χαρές για περίεργους ανθρώπους. Εξοπλισμένα με μηχανές υψηλής τεχνολογίας και με την υποστήριξη επαγγελματιών, τα εργαστήρια αυτής της μορφής επιτρέπουν στους συμμετέχοντες να είναι ουσιαστικά δημιουργικοί στις κατευθύνσεις που τους ενδιαφέρουν και μπορούν να συνεισφέρουν. Αλλά ο στόχος αυτών των χώρων δεν είναι απλά το παιχνίδι. Είναι χώροι που ενδυναμώνουν τους πολίτες να αναπτύξουν ουσιαστικές και προσανατολισμένες προς την αξία λύσεις στα τρέχοντα προβλήματα και να προωθήσουν την κοινωνική πολιτική και οικονομική ένταξη.
Τα Open Labs είναι η προσπάθεια της ΕΕΛΛΑΚ να οργανωθεί και να αναπτυχθεί ένας πρότυπος διαθεματικός χώρος που θα απευθύνεται στις κοινότητες εθελοντών, στην εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και σε φορείς που ασχολούνται με ανοικτές τεχνολογίες και πρακτικές. Ο χώρος αυτός θα δίνει τη δυνατότητα να έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, να συνεργάζονται και να αναπτύσσουν κοινές δράσεις. Θα είναι ανοιχτά σχεδιασμένος ώστε να το παράδειγμά του να μπορεί να υιοθετηθεί από όσες κοινότητες ή ομάδες το επιθυμούν.